MelodiDalgasi
Member
Çin’in ayrılmaz bir modülü olarak gördüğü Tayvan’a yönelik atılımlar Batı blokundan gelmeye devam ediyor. Çin Halk Cumhuriyeti Tayvan’ı silahlandırmaya yönelik atakları, ABD’nin ‘Tek Çin’ politikasına atıfla uyarsa da, gerginlik ABD’nin 3 numaralı ismi olan Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin adaya gerçekleştirdiği ziyaret ile tavan yaptı. Çünkü, ABD Çin ile yaptığı ‘üç ortak bildiri’ kapsamında tek legal Çin idaresinin Çin Halk Cumhuriyeti idaresi olduğunu ve Tayvan’ın da Çin’in bir kesimini olduğunu kabul ediyor. Çin’in geniş kapsamlı tatbikatlarla reaksiyon gösterdiği Pelosi’nin ziyaretinde 12 gün daha sonra, ABD Kongresi’nden bir heyet de adaya gitti.
ABD’den gerçekleştirilen bu ziyaretlerin daha sonrasında, 2 Ekim’de milletvekillerinden oluşan bir Alman heyet de Tayvan’a ziyarette bulundu. Tayvan Dışişleri Bakanlığı’nın ‘Tayvan etrafındaki tansiyonlar ışığında bilhassa kıymetli olduğunu’ belirttiği bu ziyarette Alman heyet, ortalarında Tayvan başkanı Tsai Ing-wen’in de olduğu bir fazlaca yetkiliyle görüştü. Öte yandan ABD’nin başını çektiği Batı bloku, silahlandırma yolunu sadece Tayvan’da kullanmıyor. 8 yılı aşkın bir müddetdir Ukrayna’ya silah yığıp çatışmanın fitilini ateşleyen ABD’nin bu Tayvan atakları, Batı basınında dahi ‘felaketle flört etmek’ olarak yorumlanıyor. ABD’nin akabinde Almanya’nın Tayvan’a heyet göndermesini Dumlupınar Üniversitesi’nden Asya siyasetleri uzmanı Dr. Barış Adıbelli, Sputnik’e kıymetlendirdi.
‘Çin’in en büyük kaygısı ABD ziyaretlerinin bir taviz kapısı açmasıydı, vakit Çin’i haklı çıkardı’
Pelosi’nin ziyaretinin bir ‘taviz kapısı’ açacağının işaretlerini verdiğini söyleyen Dr. Adıbelli “Çin’in en büyük kaygısı buydu. Çin bunun için Tayvan’a Pelosi’nin ziyareti yapmasına bu kadar büyük reaksiyon gösterdi. O denli ki ‘uçaklarınızı düşürürüz’ halinde dahi sert açıklamalarda bulunmasının ana sebebi bu. Yani ‘bu yol olur, emsal olur, bundan daha sonra önüne gelen Tayvan’ı ziyaret eder’ biçiminde bir yaklaşım ortaya koymuştu ve hakikaten yaşanan vakit dilimi Çin’i haklı çıkardı. ABD protokolünde üçüncü sırada olan Pelosi’den daha sonra, ABD’de ne kadar senatör ve eyalet valisi var ise Tayvan’ı ziyaret etti. Artık Çin diyor ki, bakılırsavdeki siyasetçiler ve devlet adamları ziyaretlerine devam ederlerse, bu zımni yani örtülü tanımaya yol açar. Oraya bir protokol aslıyla geliyorlar ve bir protokolle karşılanıyorlar. Dikkat etmek gerekir ki, Tayvan tarafınca Pelosi’nin ziyareti medyaya verilmedi. Bunun niçini de, orada bir devlet protokolünün uygulandığının görülmesini istemediler. ötürüsıyla eğer siz oraya bir devlet protokolüyle gidiyorsanız ve bir devlet protokolüyle karşılaşıyorsanız, bu sizin artık oradaki yapıyı ‘bağımsız bir devlet’ olarak tanıdığınızı gösterir. Bu bir kapı aralayarak emsal olacak” diye konuştu.
‘Kanada ve İngiltere’de ziyaretler bekleniyordu, sürpriz bir biçimde Alman heyeti gitti’
Kanada ve İngiltere’den milletvekili seviyesinde ziyaretler olacağı tarafında haberler geldiğini lakin ‘sürpriz bir biçimde’ birinci taşı Almanya’nın attığını belirten Adıbelli “Gelen haberler, Kanada’dan ve İngiltere’den bir daha benzeri biçimde milletvekili seviyesinde ziyaretler olacağı istikametindeydi. Lakin sürpriz bir biçimde 2 gün evvel Almanya parlamentosundan bir heyet milletvekilli ziyaret etti. Ziyaretin sebebini de şu biçimde deklare ettilar; ‘Biz burada politik, ekonomik, toplumsal durumu yerinde tespit etmek, buradaki gelişmeleri yerinde görmek ismine geldik, beraberinde Tayvan demokrasinin hakim olduğu bir yer, ötürüsıyla buradaki demokrasiye dayanak vermemiz gerekiyor’ formundaydı. Biden’ın Ukrayna savaşını açıklarken ‘otokrasi ile demokrasi’ biçiminde sınıflandırması üzere, başından beri dünyayı kutuplaştırma ismine ‘demokrasi’ deniyor” dedi ve ABD’nin ‘Demokrasi Zirvesi’ne atıf yaptı:
‘Tayvan’da demokrasiden bahsedebilmek için tarihinden de bihaber olmak lazım’
“Darbeyle iktidara gelen şahıslar oraya demokrasi ismine çağrılıyor, katı monarşiyle yönetilen Ortadoğu’daki şeyhlikler, emirlikler oraya demokrasi ismine gidiyor. Kendi başkanını sandıktan seçen Türkiye, İran, Azerbaycan davet edilmiyor. Şayet demokrasiden anladığınız ABD’de düzenlenen Demokrasi Doruğu üzere ise, Tayvan’daki demokrasiden bahsedebilmek için Tayvan tarihinden de bihaber olmak lazım. Tayvan epey partili hayata epeyce yeni geçti, fazlaca uzun yıllar boyunca tek adam tarafınca yönetildi. Evvel General Çan Kay Şek, çabucak sonrasında da oğlu tarafınca uzun yıllar yönetildi ve daha sonrasında dönüşmeye girdi. Tayvan o denli fazlaca büyük bir demokrasi abidesi değil.”
‘Çin bu ziyaretleri egemenliğine ve toprak bütünlüğüne meydan okuma olarak yorumluyor’
Çin’in bu duruma haklı olarak reaksiyon gösterdiği söz eden Dr. Adıbelli, “Alman milletvekilleri dalga geçer üzere ‘tek Çin’ siyasetine da atıfta bulunuyorlar, ‘Tek Çin siyasetine saygılıyız’ diyorlar. Çin, evvelki verdiği reaksiyonun paralelinde dedi ki, ‘Tek Çin siyasetine saygılıysan bu biçimde derhal buraya ziyaretini ve ilgini kes’.” diye konuştu. Adıbelli 1971’e kadar Tayvan’ın bağımsız bir ülke olarak tanınmasından dolayı bu ziyaretlerin oldukçaça gerçekleştiğine işaret ederek “Ama tek Çin prensibi ve Çin’e ilişkin olduğu kabul edildikten daha sonra, bir devlet ismine, bir nazaranv ismine ya da devletle irtibatı olup bakılırsav başındaysa, buna Çin diyor ki, ‘Bu üstü kapalı tanımadır, benim egemenliğime ve toprak bütünlüğüme yönelik meydan okumadır’ diyor” sözlerini kullandı.
‘Almanya ABD’nin Hint-Pasifik stratejisinde rol almak istiyor üzere görünüyor’
ABD’den daha sonra birinci ziyaretin niye Almanya’dan geldiği konusunun Almanya’da da tartışıldığını belirten Adıbelli “Durup dururken Ukrayna ile ilgili bir kriz, Rusya’yla ilgili bir durum varken, Almanya’nın adım atmasıyla Asya-Pasifik’te yeni bir krize ne gerek var, minvalinde tartışılıyor. Almanya’nın Çin olan ticareti de çok yüksek, değerli bağlantıları var, tarihi olarak ilgileri var. Lakin Almanya bu noktada ‘demokrasiyle’ bağdaştırarak bir adım atıyor” dedi. Adıbelli, ‘demokrasi’ adımıyla ilerleyen Almanya’nın demokrasinin de sorgulanması gerektiği görüşünde:
“Almanya’nın kendisini sorgulamayıp Tayvan’da uzunluk göstermesi, güya yeni devirde Asya-Pasifik’te, bilhassa de ABD’nin hem coğrafik hem stratejisinin içerisinde Hint Pasifik olarak isimlendirdiği yerde, Almanya da rol almak istiyor üzere. Güya, Kayzer Wilhelm periyoduna dönmek isteyen bir Almanya manzarası var. Son periyotta Avrupalı güçler başta ABD, İngiltere ve Fransa üzere ülkeler, Amerika’nın Hint-Pasifik diye isimlendirdiği Asya-Pasifik bölgesinde yer almaya ismine can atıyorlar. Birbirleriyle rekabet haline geliyorlar ki bu bize 19-20. yüzyıl milletlerarası sistemini gösteriyor.”
‘Bu ziyaret Şi’nin Çin içerisinde prestijini zayıflatmak ve Ukrayna krizinde Rusya’nın yanında duran Çin’i dolaylı yoldan cezalandırmak gayesini taşıyor’
Berlin’den gelen bu ziyaretin bununla birlikte Çin Komünist Partisi’nin 20. kongresine gölge düşürmek maksadıyla yapılmış olacağına da değinen Adıbelli “Bu Şi Cinping’in 3. devri. Çin Devlet Lideri ötürüsıyla meselesiz bir periyot başlangıcı istiyordu, lakin ısrarla birileri güya bu kongreye giden süreci Tayvan ile başlayıp Tayvan ile devam eden bir karışıklık ve gerginlik yaratma ismine bu mevzuyu kışkırtmaya başladılar. Zira bu Tayvan problemi Çin’deki muhalif sesler ve kanatlar içerisinde, hükümetin yetersiz kaldığı, gerekli tedbiri alıp caydıramadığı üzere tenkitler getiriyor. Bu da natürel Çin idaresini rahatsız ediyor. Ben Almanya’nın bu halinin da bu süreci etkilemeye yönelik, Şi Cinping’i bir nevi sabote ederek prestijini Çin içerisinde zayıflatmak emeliyle, Ukrayna krizinde Rusya’nın yanında duran Çin’i dolaylı yoldan cezalandırma yolunu seçtiklerini düşünüyorum” dedi ve “Almanya ile Çin ticari olarak birbirine bağımlıyken bu biçimde bir meydan okuma hangi özgüven ile yapılıyor? Bunun gerisindeki motivasyon ne? Bu merak ediliyor lakin bu önümüzdeki günlerde daha net olarak ortaya çıkacaktır” kelamlarına son verdi.
ABD’den gerçekleştirilen bu ziyaretlerin daha sonrasında, 2 Ekim’de milletvekillerinden oluşan bir Alman heyet de Tayvan’a ziyarette bulundu. Tayvan Dışişleri Bakanlığı’nın ‘Tayvan etrafındaki tansiyonlar ışığında bilhassa kıymetli olduğunu’ belirttiği bu ziyarette Alman heyet, ortalarında Tayvan başkanı Tsai Ing-wen’in de olduğu bir fazlaca yetkiliyle görüştü. Öte yandan ABD’nin başını çektiği Batı bloku, silahlandırma yolunu sadece Tayvan’da kullanmıyor. 8 yılı aşkın bir müddetdir Ukrayna’ya silah yığıp çatışmanın fitilini ateşleyen ABD’nin bu Tayvan atakları, Batı basınında dahi ‘felaketle flört etmek’ olarak yorumlanıyor. ABD’nin akabinde Almanya’nın Tayvan’a heyet göndermesini Dumlupınar Üniversitesi’nden Asya siyasetleri uzmanı Dr. Barış Adıbelli, Sputnik’e kıymetlendirdi.
‘Çin’in en büyük kaygısı ABD ziyaretlerinin bir taviz kapısı açmasıydı, vakit Çin’i haklı çıkardı’
Pelosi’nin ziyaretinin bir ‘taviz kapısı’ açacağının işaretlerini verdiğini söyleyen Dr. Adıbelli “Çin’in en büyük kaygısı buydu. Çin bunun için Tayvan’a Pelosi’nin ziyareti yapmasına bu kadar büyük reaksiyon gösterdi. O denli ki ‘uçaklarınızı düşürürüz’ halinde dahi sert açıklamalarda bulunmasının ana sebebi bu. Yani ‘bu yol olur, emsal olur, bundan daha sonra önüne gelen Tayvan’ı ziyaret eder’ biçiminde bir yaklaşım ortaya koymuştu ve hakikaten yaşanan vakit dilimi Çin’i haklı çıkardı. ABD protokolünde üçüncü sırada olan Pelosi’den daha sonra, ABD’de ne kadar senatör ve eyalet valisi var ise Tayvan’ı ziyaret etti. Artık Çin diyor ki, bakılırsavdeki siyasetçiler ve devlet adamları ziyaretlerine devam ederlerse, bu zımni yani örtülü tanımaya yol açar. Oraya bir protokol aslıyla geliyorlar ve bir protokolle karşılanıyorlar. Dikkat etmek gerekir ki, Tayvan tarafınca Pelosi’nin ziyareti medyaya verilmedi. Bunun niçini de, orada bir devlet protokolünün uygulandığının görülmesini istemediler. ötürüsıyla eğer siz oraya bir devlet protokolüyle gidiyorsanız ve bir devlet protokolüyle karşılaşıyorsanız, bu sizin artık oradaki yapıyı ‘bağımsız bir devlet’ olarak tanıdığınızı gösterir. Bu bir kapı aralayarak emsal olacak” diye konuştu.
‘Kanada ve İngiltere’de ziyaretler bekleniyordu, sürpriz bir biçimde Alman heyeti gitti’
Kanada ve İngiltere’den milletvekili seviyesinde ziyaretler olacağı tarafında haberler geldiğini lakin ‘sürpriz bir biçimde’ birinci taşı Almanya’nın attığını belirten Adıbelli “Gelen haberler, Kanada’dan ve İngiltere’den bir daha benzeri biçimde milletvekili seviyesinde ziyaretler olacağı istikametindeydi. Lakin sürpriz bir biçimde 2 gün evvel Almanya parlamentosundan bir heyet milletvekilli ziyaret etti. Ziyaretin sebebini de şu biçimde deklare ettilar; ‘Biz burada politik, ekonomik, toplumsal durumu yerinde tespit etmek, buradaki gelişmeleri yerinde görmek ismine geldik, beraberinde Tayvan demokrasinin hakim olduğu bir yer, ötürüsıyla buradaki demokrasiye dayanak vermemiz gerekiyor’ formundaydı. Biden’ın Ukrayna savaşını açıklarken ‘otokrasi ile demokrasi’ biçiminde sınıflandırması üzere, başından beri dünyayı kutuplaştırma ismine ‘demokrasi’ deniyor” dedi ve ABD’nin ‘Demokrasi Zirvesi’ne atıf yaptı:
‘Tayvan’da demokrasiden bahsedebilmek için tarihinden de bihaber olmak lazım’
“Darbeyle iktidara gelen şahıslar oraya demokrasi ismine çağrılıyor, katı monarşiyle yönetilen Ortadoğu’daki şeyhlikler, emirlikler oraya demokrasi ismine gidiyor. Kendi başkanını sandıktan seçen Türkiye, İran, Azerbaycan davet edilmiyor. Şayet demokrasiden anladığınız ABD’de düzenlenen Demokrasi Doruğu üzere ise, Tayvan’daki demokrasiden bahsedebilmek için Tayvan tarihinden de bihaber olmak lazım. Tayvan epey partili hayata epeyce yeni geçti, fazlaca uzun yıllar boyunca tek adam tarafınca yönetildi. Evvel General Çan Kay Şek, çabucak sonrasında da oğlu tarafınca uzun yıllar yönetildi ve daha sonrasında dönüşmeye girdi. Tayvan o denli fazlaca büyük bir demokrasi abidesi değil.”
‘Çin bu ziyaretleri egemenliğine ve toprak bütünlüğüne meydan okuma olarak yorumluyor’
Çin’in bu duruma haklı olarak reaksiyon gösterdiği söz eden Dr. Adıbelli, “Alman milletvekilleri dalga geçer üzere ‘tek Çin’ siyasetine da atıfta bulunuyorlar, ‘Tek Çin siyasetine saygılıyız’ diyorlar. Çin, evvelki verdiği reaksiyonun paralelinde dedi ki, ‘Tek Çin siyasetine saygılıysan bu biçimde derhal buraya ziyaretini ve ilgini kes’.” diye konuştu. Adıbelli 1971’e kadar Tayvan’ın bağımsız bir ülke olarak tanınmasından dolayı bu ziyaretlerin oldukçaça gerçekleştiğine işaret ederek “Ama tek Çin prensibi ve Çin’e ilişkin olduğu kabul edildikten daha sonra, bir devlet ismine, bir nazaranv ismine ya da devletle irtibatı olup bakılırsav başındaysa, buna Çin diyor ki, ‘Bu üstü kapalı tanımadır, benim egemenliğime ve toprak bütünlüğüme yönelik meydan okumadır’ diyor” sözlerini kullandı.
‘Almanya ABD’nin Hint-Pasifik stratejisinde rol almak istiyor üzere görünüyor’
ABD’den daha sonra birinci ziyaretin niye Almanya’dan geldiği konusunun Almanya’da da tartışıldığını belirten Adıbelli “Durup dururken Ukrayna ile ilgili bir kriz, Rusya’yla ilgili bir durum varken, Almanya’nın adım atmasıyla Asya-Pasifik’te yeni bir krize ne gerek var, minvalinde tartışılıyor. Almanya’nın Çin olan ticareti de çok yüksek, değerli bağlantıları var, tarihi olarak ilgileri var. Lakin Almanya bu noktada ‘demokrasiyle’ bağdaştırarak bir adım atıyor” dedi. Adıbelli, ‘demokrasi’ adımıyla ilerleyen Almanya’nın demokrasinin de sorgulanması gerektiği görüşünde:
“Almanya’nın kendisini sorgulamayıp Tayvan’da uzunluk göstermesi, güya yeni devirde Asya-Pasifik’te, bilhassa de ABD’nin hem coğrafik hem stratejisinin içerisinde Hint Pasifik olarak isimlendirdiği yerde, Almanya da rol almak istiyor üzere. Güya, Kayzer Wilhelm periyoduna dönmek isteyen bir Almanya manzarası var. Son periyotta Avrupalı güçler başta ABD, İngiltere ve Fransa üzere ülkeler, Amerika’nın Hint-Pasifik diye isimlendirdiği Asya-Pasifik bölgesinde yer almaya ismine can atıyorlar. Birbirleriyle rekabet haline geliyorlar ki bu bize 19-20. yüzyıl milletlerarası sistemini gösteriyor.”
‘Bu ziyaret Şi’nin Çin içerisinde prestijini zayıflatmak ve Ukrayna krizinde Rusya’nın yanında duran Çin’i dolaylı yoldan cezalandırmak gayesini taşıyor’
Berlin’den gelen bu ziyaretin bununla birlikte Çin Komünist Partisi’nin 20. kongresine gölge düşürmek maksadıyla yapılmış olacağına da değinen Adıbelli “Bu Şi Cinping’in 3. devri. Çin Devlet Lideri ötürüsıyla meselesiz bir periyot başlangıcı istiyordu, lakin ısrarla birileri güya bu kongreye giden süreci Tayvan ile başlayıp Tayvan ile devam eden bir karışıklık ve gerginlik yaratma ismine bu mevzuyu kışkırtmaya başladılar. Zira bu Tayvan problemi Çin’deki muhalif sesler ve kanatlar içerisinde, hükümetin yetersiz kaldığı, gerekli tedbiri alıp caydıramadığı üzere tenkitler getiriyor. Bu da natürel Çin idaresini rahatsız ediyor. Ben Almanya’nın bu halinin da bu süreci etkilemeye yönelik, Şi Cinping’i bir nevi sabote ederek prestijini Çin içerisinde zayıflatmak emeliyle, Ukrayna krizinde Rusya’nın yanında duran Çin’i dolaylı yoldan cezalandırma yolunu seçtiklerini düşünüyorum” dedi ve “Almanya ile Çin ticari olarak birbirine bağımlıyken bu biçimde bir meydan okuma hangi özgüven ile yapılıyor? Bunun gerisindeki motivasyon ne? Bu merak ediliyor lakin bu önümüzdeki günlerde daha net olarak ortaya çıkacaktır” kelamlarına son verdi.